Chronisch moe en weinig energie? Misschien is het bijnieruitputting!
Altijd maar moe zijn, zelfs na een nachtrust van 8 uur, het gevoel hebben dat je je door de dag heen moet slepen, gebrek aan energie… Voor veel vrouwen zal dit herkenbaar zijn. Je probeert van alles, maar niets lijkt te helpen. Sommige vrouwen lopen zelfs al jaren met deze klachten. Het is dan goed mogelijk dat je aan bijnieruitputting lijdt.
Bijnieren zijn twee hormoonorganen en die zich bovenop de nieren bevinden. Je kunt ze qua grootte vergelijken met een walnoot of druif. Ze maken verschillende belangrijke hormonen aan waaronder cortisol en adrenaline (zgn anti-stress hormonen) en het energiehormoon DHEA. De taak van je bijnieren is om je lichaam te helpen omgaan met stress en om te overleven. Je energie, doorzettingsvermogen, veerkracht en je leven zelf hangen af van het optimaal functioneren van je bijnieren.
Hoe ontstaat een bijnieruitputting?
Je kunt uitgeputte bijnieren krijgen door continue stress in je leven. Het ontstaat dus niet van de ene op de andere dag, er kan een hele lange periode aan vooraf gaan. Je bijnieren blijven dan maar cortisol produceren en een teveel hiervan zorgt voor vervelende bijwerkingen. Denk bijvoorbeeld aan verlies van spiermassa, botontkalking en een zwakker immuunsysteem.
Als een orgaan (in dit geval dus je bijnieren) continu te veel wordt belast, raakt het uitgeput. Er worden dus minder of soms zelfs bijna geen hormonen meer aangemaakt. Hierdoor voel je je de hele dag moe en heb je geen energie meer.
Factoren die je bijnieren kunnen beïnvloeden
Een groot aantal factoren kan je bijnieren beïnvloeden, zoals: financiële druk, herhaalde stress, allergieën, het eten van suiker en witmeelproducten, medicijnen, stress in je huwelijk, angst, ongewilde werkloosheid en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Ook leefstijlonderdelen kunnen mogelijk leiden tot bijnieruitputting. Er is veel te noemen, denk onder meer aan slechte voedselkeuzes, slaapgebrek, proberen volmaakt te zijn, weinig/geen leuke bezigheden hebben en te laat naar bed gaan.
Gebeurtenissen die tot bijnieruitputting leiden zijn bijvoorbeeld: stress/crisis thuis of op je werk, langdurige en regelmatig terugkomende luchtweginfecties, verhuizen zonder steun van familie of vrienden, de dood van een familielid of vriend.
Symptonen bijnieruitputting
De volgende signalen of symptomen kunnen duiden op bijnieruitputting:
- Niet uit je bed kunnen komen
- Altijd moe zijn, zelfs na een goede nachtrust
- Energiegebrek
- Moeite met de alledaagse werkzaamheden, je bent minder productief en het kost je meer moeite geconcentreerd te blijven
- Trek in zout
- Verminderd libido
- Het slecht handelen van stress
- Langere tijd nodig hebben om te herstellen van ziekte of letsel
- Je wordt licht in je hoofd als je snel opstaat
- Meer last van PMS
- Je klachten nemen toe als je een maaltijd overslaat of indien je geen voeding maar vulling gegeten hebt
- Je voelt je licht depressief en hebt minder plezier in je leven
- Je focus wordt slechter en soms zijn je gedachten wat wazig en kan je geheugen minder goed zijn
- Je irriteert je sneller
- In de loop van de ochtend word je pas echt wakker, tussen 15 en 16 uur beland je in een een stevige dip en na het avondeten fleur je weer wat op.
Wat een lange lijst! Het is niet zo dat je aan bijnieruitputting hoeft te lijden als je maar 1 of 2 symptomen herkent, maar zeg je bij het merendeel van deze punten “ja, dat herken ik” dan is de kans aanwezig dat je bijnieren uitgeput zijn.
Hoe kom je erachter?
Twijfel je of je lijdt aan bijnieruitputting, dan zijn er diverse onderzoeken die je kunt laten uitvoeren. Hou er rekening meer dat veel huisartsen de term ‘bijnieruitputting’ niet kennen en misschien niet welwillend zijn om je door te verwijzen voor onderzoek. Ook is het zo dat standaard bloedonderzoek vaak niet uitwijst of je lijdt aan bijnieruitputting.
Het is dan raadzaam op zoek te gaan naar een (natuurgeneeskundig/orthomoleculair) therapeut met ervaring in de behandeling van bijnierklachten.
Voor bloedonderzoek bestaan er testen om circulerende bijnierhormonen van aldosteron en cortisol te meten. Daarnaast bestaat er ook een zogenaamde ACTH-stimulatietest. Bij urineonderzoek kan een 24-uurstest voor cortisol gedaan worden.
Wat kun je eraan doen?
Heb je uitgeputte bijnieren, dan is het erg belangrijk om je leefstijl te veranderen. Beweeg voldoende, kies een sport die je leuk vindt. Probeer daarnaast ‘energievreters’ in je leven te vermijden, evenals (te veel) stress. Doe ontspanningsoefeningen en ga ’s avonds bijtijds naar bed.
De juiste voeding bestaat uit 30 tot 40% groenten, 30 tot 40% volkoren granen (zoals gierst, gerst, havermout, amarant, boekweit, quinoa), 10 tot 20% dierlijk voedsel, 10 tot 15% bonen, zaden en noten en 5 tot 10% fruit (geen bananen, rozijnen, sinaasappels, grapefruits, dadels of vijgen).
Bij ernstige klachten is het beter de eiwitinname wat te verhogen en de inname van volkorengranen en fruit te verminderen.
- Varieer met ongeraffineerde en natuurlijke voeding
- Eet veel (felgekleurde) groenten
- Doe wat zout in je eten maar niet te veel
- Bij elke maaltijd vetten, eiwitten en koolhydraten combineren
- Kies voor volkorengranen als bronnen van zetmeelachtige koolhydraten
- Geen fruit in de ochtend
- Mix dagelijks 1 tot 2 eetlepels essentiële vetzuren met granen, groenten en vlees
- Combineer granen met bonen, noten of zaden om een volledig eiwit te vormen
- Eet voedsel wat van goede kwaliteit: voeding i.p.v. vulling. Gebruik daarnaast eventueel nog supplementen maar doe dit altijd in overleg met een (natuurgeneeskundig/orthomoleculair) arts of therapeut.
Boek over bijnieruitputting
Er is best veel op het internet te vinden over bijnieruitputting. Wil je echt meer weten over bijnieruitputting, dan kan ik je het boek ‘Bijnieruitputting. Het stresssyndroom van de 21e eeuw.’ van James Wilson van harte aanbevelen. Ruim 400 pagina’s met informatie over bijnieruitputting, gedrukt in een prettig en wat groter lettertype en het leest makkelijk weg.
Kende jij de term ‘bijnieruitputting’ al?
