De antiaanbaklaag. Hoe ongezond is Teflon?
Wat is Teflon? Teflon, waarvan de antiaanbaklaag in je koekenpan is gemaakt, is een chemische verbinding die in 1938 is ontdekt door Du Pont. Inmiddels zijn er vele variaties op de markt, zoals PTFE (polytegrafluorethyleen), FEP (fluorinated ethylene propyleen) en FPA (perfluor alkoxy polymeren). Om Teflon te kunnen produceren wordt gebruik gemaakt van PFOA (perfluoroctaanzuur). Krijg jij, net als ik, ook de kriebels alleen al van deze zeer chemische producten?
Antiaanbaklaag
Laten we de feiten eens op een rijtje zetten. Uit verschillende testen is gebleken dat bij verhitting van een antiaanbaklaag giftige gassen vrijkomt. De kwaliteit gaat al erg achteruit bij een temperatuur 150 graden Celsius en boven de 300 graden gaat het zelfs loslaten. Het smeltpunt van de antiaanbaklaag is 327 graden Celsius. De daarbij vrijkomende gassen en ontledingsproducten zijn zeer giftig en schadelijk voor mens en dier.
Teflon in de huishouding
De ouderen onder ons kent het wel: dat eitje wat bleef plakken in de pan en dat stuk vlees waar de korst nog van in de pan bleef zitten. Toen kwam de wonderpan met antiaanbaklaag! Niets meer bleef aankoeken en die pan moesten we gaan gebruiken. Ze werden dan ook massaal aangeschaft. Tegenwoordig vindt je deze pannen dan ook in de meeste huishoudens.
Wanneer we gaan bakken of braden zal de temperatuur in de pan snel oplopen tot boven de 200 graden Celsius. Wanneer we een stuk vlees dichtschroeien of wokken komt de temperatuur heel dicht bij de 300 graden te zitten. Je zult begrijpen dat de pan dan zo heet kan worden dat er schadelijke gassen vrijkomen en zelfs de laag zou kunnen loslaten.
Behalve hitte is de laag kwetsbaar voor een scherp keukengereedschap. Zodra er ook maar een kras in komt, wordt het smeltpunt al lager. En dan komen alle dampen en gesmolten stukjes antiaanbaklaag in ons eten terecht. Eet smakelijk! De geur die dan vrijkomt, kan zelfs voor ademhalingsproblemen zorgen. Antiaanbakpannen worden uiterst giftig, als je ze op het vuur zet zonder dat er voeding in zit.
Gifstoffen
De antiaanbaklaag bespaart het gebruik van vet en is volgens de wetenschap niet schadelijk. Maar helaas is dit niet de praktijk. Het aanbrengen van de laag is een uiterst ingewikkeld chemisch proces. Een laag die niet plakt en die moet hechten op een pan is zeer ingewikkeld. Hier gebruiken ze PFOA (perfluoractaanzuur) voor. Dit is de plaklaag tussen de pan en de antiaanbaklaag. Door dit zuur ontstaan er gifstoffen. Dit is ongezond en milieubelastend, deze PFOA is na 2015 dan ook verboden.
Du Pont erkent dat teflondampen dodelijk zijn voor vogels, maar “er is zoveel dodelijk”, zeggen ze erbij. De wetenschappers bij Du Pont geven toe dat de polymere gassen van Teflon koorts, moeheid, ademnood, hoofdpijn, verkoudheid en een drukkend gevoel op de borst kunnen veroorzaken.
Schadelijke stoffen/ dampen die vrijkomen bij het bakken
Tegenstanders van de antiaanbak pan gaan veel verder. Zij hebben veelvuldig testen gedaan en zijn tot de conclusie gekomen dat er bij het gebruik van een wat oudere antiaanbakpan de volgende gassen kunnen vrijkomen:
- TFE: kankerverwekkend.
- HFP: vermindert de immuniteit en veroorzaakt leverstoornissen.
- TFA: draagt bij tot osteoporose en gewrichtsproblemen, vervet de lever en wordt in baby’s 2 tot 6 keer meer opgeslagen dan bij de moeder.
- DFA: uiterst toxisch voor de nieren.
- MFA: uiterst toxisch, veroorzaakt onregelmatige hartslag en is zelfs dodelijk tussen de 0,7 en 2,1mg/kg.
- PFOA: breekt niet af in het milieu en is terug te vinden in 92% van de mensen. Het is zelfs dodelijk voor koeien als zij vervuild eten of drinken krijgen.
- SIF4: toxisch voor de longfunctie.
- PFIB: toxisch voor de longfunctie.
- COF2: wordt ook gebruikt als chemisch oorlogswapen en irriteert de ogen, de neus en de oren.
- HF: veroorzaakt vermoeidheid en onregelmatige hartslag, vermindert de opname van calcium en is in hoge doses dodelijk.
- CF3COF: vergroot de lever en geeft een onregelmatige bloedsuikerspiegel.
- OFCB: veroorzaakt onregelmatige hartslag, bewusteloosheid en in hoge doses de dood.
- CF4: warmt de wereld 6.000 maal sneller op dan koolstofdioxide en blijft 50.000 jaar in het milieu.
- C-8: kankerverwekkend en bij kinderen worden er grotere gehaltes in het bloed teruggevonden.
Alternatieven
Tegenwoordig zijn er zoveel pannen op de markt, waaronder ook pannen met thermolon/keramiek. Dit is een nieuw soort antiaanbaklaag met een smeltpunt van 450 graden Celcius. Bij de productie van deze pannen wordt geen PFOA of andere kunststoffen gebruikt. De thermolon pannen worden van gerecycled aluminium gemaakt. Het productieproces is zonder gifstoffen en het proces is ‘groener’, omdat het minder energie kost. Keramische/thermolon pannen zijn gladder en makkelijker schoon te houden dan tTeflon pannen. Volgens de producent is deze pan bovendien sneller warm dan bijvoorbeeld een pan met een teflon laag.
De ouderwetse geëmailleerde pannen (zoals bijvoorbeeld die van Le Creuset) zijn nog steeds een van de beste en meest gezonde keuze. Deze pannen garanderen een geleidelijke warmteverdeling. Wanneer de pannen normaal gebruikt worden zijn ze niet kapot te krijgen. Oorspronkelijk worden deze pannen vaak verkocht als braadpan, maar je kunt er zonder problemen ook de aardappels/groenten in bereiden. Voorheen alleen verkrijgbaar in rood en oranje, maar nu in de meest prachtige kleuren! Het nadeel van deze pannen is alleen dat ze behoorlijk zwaar in gewicht en prijs zijn.
Tip! In de Miss Natural Shop vind je een selectie geëmailleerde pannen
Keramische pannen zijn van goede kwaliteit en betaalbaar
De keramische pannen van Royalty Line Switzerland zijn geschikt voor alle warmtebronnen. Zowel gas, elektrisch, keramische als inductie. Ze zijn dus ook te gebruiken als inductiepannen. Bekijk hier alle 10 voordelen van koken met keramische pannen.
Gebruik jij nog Teflon pannen?
