Pindakaas onder de loep

Pindakaas! Heerlijk, ik kan er potten van leeg eten. En misschien wel velen met mij. Anderen vinden het maar niks omdat het stinkt of ze eten het niet omdat ze er van aan zouden komen, of omdat ze het te vet vinden. Maar dat pindakaas ook heel veel goede eigenschappen heeft wordt vaak vergeten. Tijd om pindakaas eens in een positief daglicht te stellen en uit te zoeken waar het vandaan komt, wat erin zit en welke combinaties we vaker tegen komen.

Een stukje geschiedenis

Rond 1890 werd pindakaas ontwikkeld door de Amerikaanse arts Dr. John Harvey Kellogg. Hij was een vegetariër en hij bedacht dit product in een tijd dat er een overschot was aan pinda’s. Deze pinda’s werden verbouwd voor de productie van pindaolie en de pindakaas was eigenlijk een bijproduct hiervan. Het heet in Amerika ‘peanut butter‘, direct vertaald is dat dus pindaboter. In 1948 kwam deze pindaboter naar Nederland, maar het woord ‘boter’ mocht er niet aan verbonden worden (in Nederland mag alleen echte roomboter boter genoemd worden), dus werd het pindakaas. Zo was meteen duidelijk dat het om broodbeleg ging. Inmiddels zijn er al veel meer mogelijkheden met pindakaas. Denk bijvoorbeeld aan pindasaus en -soep.

De productie

Voor 500 gram pindakaas zijn ongeveer 1100 pinda’s nodig. Eerst worden ze gebrand. Onder het branden worden ze ook geschud zodat ze gelijkmatig worden gebrand. Daarna worden ze snel gekoeld tot kamer temperatuur, zodat ze niet teveel olie verliezen. Dan worden de vliesjes machinaal verwijderd, de pinda’s in helften gesplitst en de kernen eruit gehaald. Vervolgens worden ze onder toevoeging van plantaardige olie en zout fijngemalen tot een pasta. Deze olie is nodig om schiften te voorkomen. Dan wordt de pindakaas afgekoeld tot 38 graden en afgevuld in potten. In Amerika moet de pindakaas wettelijk minstens 80% pinda’s bevatten en het is er verboden kunstmatige zoetmakers, kleur – en conserveringsmiddelen aan toe te voegen.

Voedingswaarde en ingrediënten

Pindakaas bevat geen conserveringsmiddelen, kunstmatige kleur- of smaakstoffen. Het is rijk aan eiwitten (meer dan 20 belangrijke eiwitten), plantaardige vetten (voornamelijk onverzadigde vetten, onder andere omega 3 en 9), vitamines en mineralen. Ik heb een paar verschillende potten onder de loep genomen om te kijken wat er nu precies in zit en hoe de verschillen zijn.

Calvé pindakaas

Mijn persoonlijke favoriet uit de reguliere winkel (bron: calve.nl).

Ingrediënten: Pinda’s 85%, plantaardige olie, plantaardig vet, zout. Volgens de site GEEN suiker.

Voedingswaarden per portie van 15 gram, 100 calorieën (ik heb me beperkt tot eiwitten, koolhydraten, suikers en vetten omdat hier de grootste verschillen in zitten):

• Eiwitten 3 gram
• Koolhydraten 1,5 gram, waarvan suikers 0,4 gram
• Vetten 9 gram, waarvan verzadigd 1,5 gram, enkelvoudig onverzadigd 6 gram, meervoudig onverzadigd 1,5 gram

Calvé pindakaas stukjes noot

Deze is meteen zoeter als je de gewone gewend bent.

Ingrediënten: Pinda’s 81%, plantaardige olie, dextrose, plantaardig vet, zout.

Voedingswaarden per portie van 15 gram, 100 calorieën:

• Eiwitten 3 gram
• Koolhydraten 2,5 gram, waarvan suikers 1 gram
• Vetten 8,5 gram, waarvan verzadigd 1,5 gram, enkelvoudig onverzadigd 6 gram, meervoudig onverzadigd 1 gram

Pindakaas light

Te zoet naar mijn mening en het echte ‘pinda’ mis ik in deze pindakaas.

Ingrediënten: Pinda’s 77%, maltodextrine, plantaardige olie, plantaardig vet, zout.

Voedingswaarden per portie van 15 gram, 90 calorieën:

• Eiwitten 2,5 gram
• Koolhydraten 4,5 gram, waarvan suikers 3,5 gram
• Vetten 6 gram, waarvan verzadigd 1 gram, enkelvoudig onverzadigd 4 gram, meervoudig onverzadigd 1 gram

Zoals het wettelijk hoort heeft deze pindakaas 30 % minder vet, maar wel 60% meer suikers!

De verschillende huismerken laat ik uit mijn vergelijk, want die vind ik persoonlijk niet te vergelijken met de pindakaas van Calvé en er zitten vaak suikers en toevoegingen in waar ik niet achter sta. Wel heb ik bij de reformwinkel pindakaas gehaald.

Monki Pindakaas

Dit is echt pindakaas! Je moet wel eerst even roeren, maar hij is erg lekker.

Ingrediënten: pinda’s en zeezout.

Voedingswaarden per portie van 15 gram, 93 calorieën:

• Eiwitten 4,2 gram
• Koolhydraten 4,2 gram
• Vetten 8 gram

Met uitproberen en vergelijken kan ik nog wel een paar pagina’s doorgaan, maar mijn eindconclusie is dat gewoon de reguliere pindakaas het beste uit de test komt. Het liefst die uit de reformzaak, maar voor diegene voor wie dat niet haalbaar is de originele een goed alternatief. Als tip geef ik dan nog mee dat je altijd het etiket moet blijven checken. De samenstelling kan zomaar ineens worden aangepast.

Hoe gezond is pindakaas?

Nog even terug naar de gezondheidsaspecten van pindakaas. De voordelen van pindakaas zijn onder andere dat het een zuiver plantaardig product is (lees goed de etiketten) en daardoor ook geschikt is voor veganisten. Het is lang houdbaar en erg voedzaam. Er zitten geen geharde vetten in en de onverzadigde vetzuren hebben een gunstige invloed op de cholesterol. Er is ook een studie (Nurses’ Health Study) geweest die aantoonde dat pindakaas zou beschermen tegen galstenen, maar daarvoor moet er wel regelmatig pindakaas (of noten) worden gegeten. Dit zou kunnen komen door de aanwezigheid van de onverzadigde vetzuren en bioactieve stoffen. Diezelfde studie wees ook uit dat vrouwen die regelmatig pindakaas aten minder risico hadden op diabetes type II. Het is echter niet duidelijk of dit door de pindakaas komt of door andere gezonde gewoonten.

De nadelen van pindakaas zijn de gifstoffen aflatoxine. Deze worden gemaakt door de schimmel Aspergillus flavus en deze komen vaak voor in pinda’s en andere gewassen. Ze zijn giftig voor de mens en kunnen erg schadelijk zijn vooral de aflatoxine B1. De Voedsel en Waren Autoriteit ziet er in Nederland op toe dat de geïmporteerde pinda’s veilig zijn en doordat die regels zo streng zijn lopen we nauwelijks risico. Ook niet te vergeten zijn de mensen met pinda en noten allergieën. Het afweersysteem reageert dan vaak heftig op de bepaalde eiwitten die de pinda’s of noten bevatten. Een laatste nadeel kan voor mensen die op hun gewicht letten de hoeveelheid calorieën zijn, maar als je met mate smeert valt dit best wel mee.

Enkele tips om pindakaas te gebruiken

Op brood wordt pindakaas vaak gecombineerd met zoet beleg, zoals banaan, hagelslag en jam, maar ook wel met sambal, kaas en komkommer. Daarnaast kun je er saus van maken, pindasoep en andere variaties. Ter afsluiting nog 2 lekkere recepten.

Zelf pindakaas maken

Hiervoor heb je nodig:

• 250 gram pinda’s (zonder schil en velletje)
• Eventueel zeezout
• Een keukenmachine.

Zo maak je het klaar:

1. Doe alles in de keukenmachine en laat het malen tot het een fijne pasta is. Dit duurt ongeveer 5 minuutjes.
2. Doe de pindakaas in een gezellig potje en bewaar bij voorkeur in de koelkast (buiten de koelkast is het slechts beperkt houdbaar).

Recept voor groentepannenkoek met pindasaus

Dit heb je nodig:

• 300 gram speltbloem
• 4 eieren
• snufje zout
• 6 dl melk
• 1 zak wokgroenten (of vers zelf snijden)
• 1 tl bouillonpoeder
• 1 teentje knoflook
• 1 bolletje gemberwortel
• pindasaus

Zo maak je het klaar:

1. Zeef de bloem
2. Voeg de eieren, het zout en de melk toe en roer dit tot een glad beslag.
3. Bak 4 pannenkoeken in wokolie.
4. Bak de rest van de pannenkoeken in gewone boter of olie.
5. Roerbak de groenten met de bouillonpoeder, knoflook en de gemberwortel.
6. Beleg de 4 pannenkoeken die in de wokolie zijn gebakken met de groenten en lepel hier pindasaus over heen.
7. De overige pannenkoeken kun je naar believen met suiker of stroop afmaken.

Lust jij graag pindakaas? Wat is jouw favoriet?