Fietsend door het leven! Tips om je kind te leren fietsen zonder zijwieltjes

Dé leeftijd waarop kinderen zonder zijwieltjes kunnen fietsen bestaat denk ik niet. De onderlinge verschillen tussen kinderen zijn groot. Zo fietst mijn dochter Indy sinds dit voorjaar nog voor haar 4e verjaardag zonder zijwieltjes naar school. Helemaal trots natuurlijk, want er waren al meerdere kinderen uit de klas die dat ook al konden. Misschien komt dit omdat in België waar wij wonen het gebruikelijk is om de starten met een loopfiets. 

Fietsen met zijwieltjes of loopfiets

De Vlaamse Stichting Verkeerskunde raadt ouders zelfs af om zijwieltjes te gebruiken, omdat volgens hen onderzoek aantoont dat kinderen beter leren fietsen met een loopfietsje. Ze bieden zelfs een loopfietsbrevet aan voor basisscholen. Dit is een educatief pakket voor de eerste en tweede kleuterklas, met een handleiding vol informatie, oefeningen en spelletjes waarmee je kleuters kunt stimuleren om hun zintuigen, motorische vaardigheden en evenwicht verder te ontwikkelen met de loopfiets. Als apotheose van de trainingsperiode leggen de kinderen op het einde van de tweede kleuterklas een loopfietsparcours af op de speelplaats.

De test bestaat uit:

• Kijken, perifeer zicht: de kleuter draait het hoofd voldoende naar links en rechts om te kunnen zien wat er zich aan beide kanten afspeelt. Belangrijk om te leren oversteken.
• Horen, geluiden lokaliseren: de kleuters kunnen zich geblinddoekt verplaatsen naar de plaats waar een geluid vandaan komt. Belangrijk om te leren inschatten van welke kant er verkeer aankomt.
• Evenwichtsbehoud: evenwicht kunnen houden is de belangrijkste vaardigheid die je moet verwerven om te leren fietsen.

Ook de Fietsersbond juicht het beginnen op een loopfiets toe omdat je de balans beter voelt. Maar dit is zeker niet voor alle kinderen een optie! Zo hebben wij Indy wel laten oefenen met een kinderfiets met zijwieltjes omdat zij zich wat onzeker voelde en moeite had met de balans. Kijk vooral wat jouw kind nodig heeft. De ontwikkeling van kinderen kan enorm verschillen.

Kun je fietsen verleren?

Als je eenmaal kunt fietsen verleer je dat nooit meer! Of toch wel? Ken je het verhaal van de Backwards Bike? Een paar jaar geleden ging dit filmpje viral waarin engineer Destin Sandlin tijdens een lezing 200 dollar uitlooft aan degene die drie meter op zijn fiets kan rijden. Het betreft een heel normale fiets met één belangrijke aanpassing: als je naar links stuurt, draait het voorwiel naar rechts, en andersom. Gewoon een kwestie van wennen, zou je zeggen; daarna verstand op nul en gáán. Je hoeft immers maar drie meter af te leggen, die 200 dollar is praktisch binnen handbereik. Het lukt niemand!

Sandlin, bekend van het YouTube-kanaal ‘Smarter Every Day’, krijgt de fiets van een paar lassers op zijn werk die een geintje met hem willen uithalen. Ook hij denkt aanvankelijk: ‘dat doe ik wel even’. Uiteindelijk zal hij acht maanden lang elke avond vijf minuten trainen, voor hij een aanzienlijke afstand op de omgekeerde fiets af kan leggen zonder te vallen. Echt een leuk en interessant filmpje om even te bekijken!

Leren fietsen doe je zo!

Een enkeling daargelaten die het in één keer doorheeft, hebben de meeste kinderen wat hulp nodig van een ouder om het fietsen onder de knie te krijgen. Sommige kinderen hebben aan een paar minuten genoeg, anderen moeten intensiever oefenen om voldoende evenwichtsgevoel en zelfvertrouwen op te bouwen om zonder zijwieltjes te kunnen fietsen. En bovenal om: om zonder zijwieltjes te dúrven fietsen. De meeste trucs die ouders noemen, hebben dan ook betrekking op dat durven.

• Kinderen die een loopfiets of step gebruiken, oefenen spelenderwijs hun motoriek en evenwichtsgevoel. Ze trainen de coördinatie tussen rijden, sturen en stoppen, en leren snelheden en afstanden inschatten. Zij zullen gemakkelijker leren fietsen.
• Ook fietsen met een driewieler of fiets met steunwielen is een goede voorbereiding. Zo krijgt je kind de combinatie van bewegen met de benen en sturen onder de knie.
• Stel het zadel van de fiets zo in, dat de voetjes nog net op de grond kunnen steunen.
• Een kind moet zich in de eerste plaats goed in zijn vel voelen om iets nieuws bij te leren. Een kind forceren helpt niet. Een negatieve ervaring kan volstaan om eerdere positieve ervaringen teniet te doen. Volg dus het tempo van het kind.
• Ga regelmatig oefenen.
• Hou je kind in het begin vast aan de bagagedrager, aan zijn jasje of bind een sjaal om zijn middel met de uiteinden in je hand. Nog gemakkelijker is om achteraan de fiets een stuurstok voor mama of papa te bevestigen. Dit kan een borstelstok zijn die je stevig vastmaakt aan het zitje of de onderkant van het zadel. De stok moet naar boven of lichtjes naar achter wijzen.
• Stel de zijwieltjes van het fietsje stap voor stap wat hoger af, zodat je kind telkens minder steun heeft van de zijwieltjes en ze zo goed als ongebruikt boven het wegdek zweven.
• Wees geduldig. Geef je kind tijd om het te leren. Ga desnoods te voet verder en probeer een andere keer opnieuw.
• Gebruik een veilige, beschermde en ruime omgeving om je kind te leren fietsen. Een tuin, oprit, speelplaats of park is ideaal.

Op een gegeven moment ‘klikt het’ in de hersenen en kan je kind fietsen!

Hoera, je kunt fietsen! Dat gevoel vergeet je nooit. Als ouder ben je dan net zo trots. En dan is het om de aantal jaren weer een nieuwe fiets aanschaffen voor onze dochter. Een juist formaat fiets is uiteraard belangrijk, maar een mooie meisjes fiets telt voor haar denk ik nog meer!

Op welke leeftijd fietste jouw kind?