Vetten: ugly transvet
In het artikel ‘Vetten: the good, the bad and the ugly’ werd duidelijk dat niet alle plantaardige oliën zo gezond zijn als ons voorgehouden wordt. Maar we zijn nog niet klaar. Het wordt nog erger. Deze plantaardige oliën hebben namelijk geleid tot het misbaksel aller misbaksels: transvet. Ik vertel je graag meer over transvetten, waar deze in zitten en wat ze met je lichaam doen.
Van olie naar vet
Een olie is vloeibaar en dat is niet zo handig als je een taart wilt bakken waar eigenlijk roomboter in zou moeten. In een laboratorium
Het is echter ook mogelijk om een vetzuur gedeeltelijk te hydrogeneren en dat gebeurt regelmatig ‘per ongeluk’. Hierbij is de waterstofatoom aan de verkeerde gehangen. Maar goed, laten we het niet nog moeilijker maken dan het al is.
Een transvetzuur is eigenlijk een misvormd meervoudig onverzadigd vetzuur. Een meervoudig onverzadigd vetzuur is een lange kronkelige keten. Een transvetzuur is door de chemische bewerking recht. Dit maakt de vloeistof tot een vaste stof.
Transwattus?
Zo’n transvetzuur is abracadabra voor je lichaam. Als je het eet, wordt het wel gebruikt in je celmembranen, maar door de vreemde vorm kan je lichaam er niks mee. Die cel is dus niet goed in staat om te doen wat hij moet doen. Ook de ontstekingsstoffen die normaal gesproken uit meervoudig onverzadigde vetzuren worden, kunnen niet gevormd worden, omdat het de verkeerde code is.
Transvet is ziekmakend vet
Transvetzuren zijn in verband gebracht met vele ziektes en aandoeningen:
- Hart- en vaatziekten door hogere cholesterolwaardes
- Diabetes
- Bepaalde soorten kanker
- Ziekte van Alzheimer
- Obesitas
- Leverfunctiestoornissen
- Onvruchtbaarheid
- Depressie
Onderzoeken zijn volop bezig en er wordt meer en meer bekend over dit misbaksel. Er is nog niks positiefs over gevonden…
Transvet op het etiket
In een aantal landen is het verplicht om op het etiket van alle producten te vermelden hoeveel transvet er in zit. In Oostenrijk, Zwitserland, IJsland en Zweden is transvet zelfs verboden. Het Verenigd Koninrijk, de Verenigde Staten, Canada en vele andere landen houden zich bezig met het verbannen of verminderen van transvetten.
Nederland blijft hierin een beetje achter. De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie vindt het zelfs niet nodig om transvetten op etiketten te vermelden. Daarom moeten we onszelf scholen, zodat we ons lichaam niet vervuilen met deze troep.
Kies voor je gezondheid en lees etiketten (of koop geen eten waar etiketten op zitten). Let op de volgende termen:
- (Partieel) gehydrogeneerd
- (Partieel) gehard
- (Gedeeltelijk) gehard
- (Gedeeltelijk) gehydrogeneerd
- Plantaardig vet (behalve kokosolie en palmolie bestaat er geen plantaardig vet)
Tegenwoordig moet er op de namaak-boters staan hoeveel transvet er in zit, maar als dit minder dan 0,5% is, is het wettelijk toegestaan om dit naar 0 af te ronden. Dus daar schiet je niks mee op. En dan heb je nog alle producten waar het niet op hoeft te staan: banketproducten, koekjes, pizza’s, zoutjes, croissants en eigenlijk alles waar roomboter in zou moeten zitten, maar waar iets anders in is gedaan.
Transvetten in vlees
In melk en vlees van herkauwende dieren zitten ook transvetten. Dit zijn andere soorten dan de door de mens gemaakte transvetten. Deze natuurlijke transvetten zouden zelfs het risico op hart- en vaatziekten, diabetes en obesitas verminderen.
Te mijden vetten en oliën
Gebruik geen plantaardige oliën (bv. zonnebloemolie, sojaolie). Gebruik geen margarines, halvarines of andere namaak-boters. Mijd ook producten waarin deze oliën en vetten verwerkt zijn. Ze bevatten te veel linolzuur en dat werkt ontstekingsbevorderend.
De meeste nootjes bevatten ook voornamelijk linolzuur. Dus wees voorzichtig met de diverse notenoliën die tegenwoordig verkrijgbaar zijn.
De lijst van te mijden transvetbevattende producten is veel te lang om hier uit te typen. Eigenlijk komt mijn advies neer op zo dicht mogelijk bij de natuur blijven, oftewel het oerdieet.
Welke vetten en oliën dan wel?
Onderstaande lijst kun je het beste aanhouden als het gaat om vetten:
- Bakken, braden, wokken etc.: roomboter, kokosolie, palmolie
- Over een warme maaltijd: olijfolie
- Over een salade: olijfolie (eventueel lijnzaadolie)
- In cakes en andere baksels: roomboter (tenzij het recept om een andere gezonde olie vraagt)
- In je haar en op je huid: olijfolie, kokosolie
