In veel producten zitten kunstmatige zoetstoffen. Wat zegt de Nederlandse autoriteit voor voedingsadvies, het Voedingscentrum, daarover? Zij is er duidelijk over: kunstmatige zoetstoffen zijn geen enkel probleem. Maar waarop is dat gebaseerd? Voedsel waakhond foodwatch deed onderzoek en kwam terecht bij; PepsiCo, Danone en Nestlé!
De voedingsindustrie stopt in steeds meer producten kunstmatige zoetstoffen. Zo zijn kunstmatige zoetstoffen te vinden in frisdrank, kauwgom en light producten, maar ook al in bijvoorbeeld drop, tapas, muesli, tomatenketchup en borrelnoten. Het gebruik zal waarschijnlijk snel toenemen door de terechte zorgen over de overvloedige hoeveelheid suiker in ons voedsel.
Wel veilig, maar niet gezond?
De Europese toezichthouder EFSA heeft de zoetstoffen op veiligheid beoordeeld. Maar veilig is niet hetzelfde als gezond. Naar de gezondheidseffecten wordt bij de toelatingsprocedure amper gekeken. En daarover maken wij ons zorgen; en niet alleen wij.
Er zijn erg veel onderzoeken die erop duiden dat kunstmatige zoetstoffen een vergelijkbaar effect op je gezondheid kunnen hebben als suiker, de stof die zij vervangen. Zo worden kunstmatige zoetstoffen veelvuldig gelinkt aan diabetes en obesitas. Over de (gezondheids)effecten op lange termijn is nog amper iets bekend.
Kunstmatige zoetstoffen vermijden!
De verdenkingen tegen kunstmatige zoetstoffen zijn zo sterk dat gerenommeerde onderzoekers ze afraden te consumeren. Zo stelt de Universiteit van Harvard:
“For children, the long-term effects of consuming artificially-sweetened beverages are unknown, so it’s best for kids to avoid them.” De Franse voedselveiligheidsautoriteit ANSES is, na uitgebreid onderzoek, nog stelliger: “There is no convincing scientific information providing grounds to encourage. The systematic replacement of sugars with intense sweeteners in sweet products.”
Belasting op kunstmatige zoetstoffen
Twee betrouwbare gerenommeerde bronnen zijn dus zeer kritisch. Voor de Franse overheid is er in ieder geval reden genoeg om kunstmatige zoetstoffen hetzelfde te behandelen als suiker: een ontmoedigingsbeleid met een belasting op dranken met suiker én kunstmatige zoetstoffen.
Hoe betrouwbaar is het Voedingscentrum?
In Nederland wordt het nationale voedingsadvies gegeven door het Voedingscentrum, op verzoek en betaald vanuit de overheid. Het Voedingscentrum baseert zich normaal gesproken op twee gezaghebbende bronnen: de Nederlandse Gezondheidsraad en de Europese Autoriteit voor de Voedselveiligheid (EFSA). De EFSA heeft gezondheidsclaims voor kunstmatige zoetstoffen echter afgekeurd; de Gezondheidsraad heeft de gezondheidseffecten van kunstmatige zoetstoffen niet beoordeeld.
Toelichting: In haar meest recente Richtlijnen Goede Voeding, liet de Gezondheidsraad kunstmatige zoetstoffen buiten beschouwing. En de Europese voedselveiligheidsautoriteit EFSA heeft gekeken naar de toxicologische veiligheid van de stoffen (bijvoorbeeld of ze wel of niet kankerverwekkend zijn) en heeft deze toxicologisch veilig verklaard. Maar toxicologisch veilig is iets anders dan gezond. Zoals suiker wel toxicologisch veilig is maar (teveel) niet gezond. EFSA heeft naar de gezondheidseffecten gekeken in het kader van ingediende gezondheidsclaims.
Gezondheidsclaims afgewezen
Daarbij heeft de autoriteit gezondheidsclaims afgewezen die suggereren dat kunstmatige zoetstoffen je helpen afvallen en je geen (negatief) effect hebben op je bloedsuikerspiegel, belangrijk in verband met je risico op diabetes. Dit wekt dan ook de vraag waar het Voedingscentrum zich op baseert als ze concludeert over het verband tussen zoetstoffen en overgewicht:
“Onderzoeken waarin mensen die producten met zoetstoffen gebruiken worden vergeleken met mensen die dat niet doen, laten hierover wisselende beelden zien. Het meest overtuigende bewijs komt van onderzoeken waarin de ene groep mensen een tijdje producten met zoetstoffen krijgt en een andere groep een tijdje producten met suiker. Uit de gezamenlijke resultaten van dergelijke onderzoeken blijkt dat mensen afvallen in de groep die producten met zoetstoffen nam in vergelijking met de groep die producten met suiker kreeg.”
Onderzoek vanuit voedingsindustrie
Bij navraag van foodwatch bij het Voedingscentrum geeft zij aan dat dit standpunt gebaseerd is op dit onderzoek. Dat onderzoek is gefinancierd en uitgevoerd door ILSI Europe, een onderzoeksgroep die is opgericht en betaald vanuit de voedingsindustrie. De raad van bestuur van ILSI Europe bestaat onder meer uit vertegenwoordigers van voedselgiganten Pepsico, Danone, Unilever en Nestlé. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft al eerder gewaarschuwd voor de structurele manipulatie van ILSI, dat de gevaren van tabak jarenlang bagatelliseerde. Ook het onderzoek waarop het Voedingscentrum zich baseert lag al eerder onder vuur. Daarbij komt dat wetenschappers al langer waarschuwen voor manipulatie van de voedingsindustrie in de discussie over zoetstoffen: de resultaten van onderzoeken naar kunstmatige zoetstoffen blijken sterk afhankelijk van de financieringsbron van het onderzoek.
Mede als gevolg van het positieve standpunt van het Voedingscentrum verwerken steeds meer fabrikanten kunstmatige zoetstoffen in hun producten. Dit wordt gestimuleerd door de overheid, die (terecht) suikerreductie bepleit maar nalaat de industrie te sturen naar minder zoete producten. En dat is Russische roulette spelen met onze gezondheid, want de gezondheidseffecten van deze zoetstoffen staan nog helemaal niet vast.
Daarom eist foodwatch een time-out voor kunstmatige zoetstoffen en nader, onafhankelijk onderzoek naar de daadwerkelijke gezondheidseffecten van de consumptie van kunstmatige zoetstoffen. Doe mee aan de foodwatch e-mailactie!
Laat Pepsi & co niet het Nederlandse voedingsadvies bepalen! Laat je stem horen via www.foodwatch.org
Krijg jij veel kunstmatige zoetstoffen binnen?
