Jodium is als element op toevallige wijze ontdekt aan het begin van de 19de eeuw in Frankrijk, tijdens de productie van buskruit. In de natuur komt jodium vooral voor als jodide, opgelost in zeewater. Zeewieren zoals kelp zijn in staat om jodide op te slaan en zo relatief hoge concentraties jodium te verkrijgen. In kleine hoeveelheden is jodium ook te vinden in mineraal gesteente.
Jodium is voor mensen een essentieel spoorelement dat benodigd is voor de productie van schildklierhormonen T3 en T4. Schildklierhormonen zijn belangrijk voor de groei, ontwikkeling en de stofwisseling. In Westerse landen wordt jodiumhoudend zeewier (kelp) regelmatig aanbevolen om gewichtsverlies te bespoedigen De jodiumgehalten in kelp kunnen echter sterk schommelen en daarbij vervuild zijn met zware metalen of arsenicum. Het gebruik van kelp supplementen is daarom af te raden.
Jodium kan van nature voorkomen in zeewater, in aarde en in drinkwater. Via deze wegen komt jodium in voedsel als zeevis en groenten terecht. Ook melk- en melkproducten leveren een bijdrage aan de jodiuminname. In de Warenwet is vastgelegd dat brood en broodvervangers, vleesproducten, keukenzout en keukenzoutvervangers verrijkt mogen zijn met jodium.
In Nederland is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor jodium opgesteld. Daarom houdt het Vitamine Informatie Bureau, net als de Gezondheidsraad, de Amerikaanse richtlijnen (van het Institute of Medicine) aan. In Amerika is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen vastgesteld op 150 microgram per dag. Gedurende de zwangerschap wordt 220 microgram geadviseerd. Voor vrouwen die borstvoeding geven wordt een ADH van 290 microgram per dag aangehouden.
Doseringen tot 1.100 mcg per dag lijken veilig. Het verdient echter de aanbeveling deze niet zonder medische supervisie te nemen. Hoge doses kunnen afwijkingen aan de schildklier veroorzaken.
Symptomen van een overdosering zijn aften, diarre, braken, metaalsmaak en hyperthyroïdie. Bij een normaal functionerende schildklier kan het lichaam een teveel aan jodium goed verdragen. Wanneer de schildklier onvoldoende functioneert (hypothyroïdisme), kan een teveel aan jodium zorgen voor een schildkliervergroting. Bij sommige individuen heeft de hoge jodiumbelasting een overstimulering van de schildklier tot gevolg waarbij een teveel aan schildklierhormonen wordt geproduceerd (hyperthyroïdisme). Hierdoor kunnen klachten ontstaan als slapeloosheid, nervositeit, toename van eetlust en gewichtsverlies. Ook kunnen lymfeklieren, tonsillen en oogleden opzwellen.
Jodiumtekorten komen wereldwijd zeer veel voor en deze deficiëntie is de meest voorkomende oorzaak van te voorkomen hersenbeschadigingen. Volgens de World Health Organisation (WHO) lijden er wereldwijd 740 miljoen mensen aan jodium deficiëntie ziekte (IDD). Sinds de start van grote gezondheidsprogramma's (bijv. het joderen van zout) is het aantal jodium gebreksziekten in de Westerse wereld teruggedrongen, in ontwikkelingslanden is het echter nog steeds een groot probleem. Hier worden er bij veganisten en vegetariërs die geen gejodeerd zout gebruiken nog wel eens jodium tekorten aangetroffen. Ook vrouwen die weining brood en ontbijtgranen eten kunnen tekorten oplopen, deze zijn echter vaak na jaren van een marginale of te lage inname pas zichtbaar. Struma (krop, een opgezwollen schildklier) is een van de eerste gebreksymptomen. Zeezout bevat zeer weinig jodium.
Jodium is voor mensen een essentieel spoorelement dat benodigd is voor de productie van schildklierhormonen T3 en T4. Schildklierhormonen zijn belangrijk voor de groei, ontwikkeling en de stofwisseling. In Westerse landen wordt jodiumhoudend zeewier (kelp) regelmatig aanbevolen om gewichtsverlies te bespoedigen De jodiumgehalten in kelp kunnen echter sterk schommelen en daarbij vervuild zijn met zware metalen of arsenicum. Het gebruik van kelp supplementen is daarom af te raden.
Waar zit het in?
Jodium kan van nature voorkomen in zeewater, in aarde en in drinkwater. Via deze wegen komt jodium in voedsel als zeevis en groenten terecht. Ook melk- en melkproducten leveren een bijdrage aan de jodiuminname. In de Warenwet is vastgelegd dat brood en broodvervangers, vleesproducten, keukenzout en keukenzoutvervangers verrijkt mogen zijn met jodium.
| Naam | Jodium |
| Wetenschappelijke naam | Jood atoomnummer 53 |
| Ook bekend als | Jodid, Povidonjood |
| Aanbevolen dagelijkse dosis | 150 mcg |
| Orthomoleculaire dosis | 100 – 750 mcg |
Hoeveel heb ik nodig?
In Nederland is geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor jodium opgesteld. Daarom houdt het Vitamine Informatie Bureau, net als de Gezondheidsraad, de Amerikaanse richtlijnen (van het Institute of Medicine) aan. In Amerika is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor volwassenen vastgesteld op 150 microgram per dag. Gedurende de zwangerschap wordt 220 microgram geadviseerd. Voor vrouwen die borstvoeding geven wordt een ADH van 290 microgram per dag aangehouden.
Wat is veilig?
Doseringen tot 1.100 mcg per dag lijken veilig. Het verdient echter de aanbeveling deze niet zonder medische supervisie te nemen. Hoge doses kunnen afwijkingen aan de schildklier veroorzaken.
Wat zijn de gevolgen van een teveel aan jodium?
Symptomen van een overdosering zijn aften, diarre, braken, metaalsmaak en hyperthyroïdie. Bij een normaal functionerende schildklier kan het lichaam een teveel aan jodium goed verdragen. Wanneer de schildklier onvoldoende functioneert (hypothyroïdisme), kan een teveel aan jodium zorgen voor een schildkliervergroting. Bij sommige individuen heeft de hoge jodiumbelasting een overstimulering van de schildklier tot gevolg waarbij een teveel aan schildklierhormonen wordt geproduceerd (hyperthyroïdisme). Hierdoor kunnen klachten ontstaan als slapeloosheid, nervositeit, toename van eetlust en gewichtsverlies. Ook kunnen lymfeklieren, tonsillen en oogleden opzwellen.
Wat zijn de gevolgen van een tekort aan jodium?
Jodiumtekorten komen wereldwijd zeer veel voor en deze deficiëntie is de meest voorkomende oorzaak van te voorkomen hersenbeschadigingen. Volgens de World Health Organisation (WHO) lijden er wereldwijd 740 miljoen mensen aan jodium deficiëntie ziekte (IDD). Sinds de start van grote gezondheidsprogramma's (bijv. het joderen van zout) is het aantal jodium gebreksziekten in de Westerse wereld teruggedrongen, in ontwikkelingslanden is het echter nog steeds een groot probleem. Hier worden er bij veganisten en vegetariërs die geen gejodeerd zout gebruiken nog wel eens jodium tekorten aangetroffen. Ook vrouwen die weining brood en ontbijtgranen eten kunnen tekorten oplopen, deze zijn echter vaak na jaren van een marginale of te lage inname pas zichtbaar. Struma (krop, een opgezwollen schildklier) is een van de eerste gebreksymptomen. Zeezout bevat zeer weinig jodium.
