Er is veel aandacht voor gezonde voeding in de zwangerschap. Dat is ook erg belangrijk, want hiermee zorg je ervoor dat de baby zich zo optimaal mogelijk kan ontwikkelen en dat de aanstaande moeder ook gezond blijft. Goede voeding is winst voor moeder en kind en legt de basis voor de toekomst. Maar ook na de zwangerschap blijft het opletten. Bij mijn werk in de kraamzorg zie ik dat er wel wat te verbeteren valt als het gaat om gezond eten in de kraamtijd. Daarom enkele tips!
De kraamtijd
In de kraamweek is vaak alle aandacht voor de baby. De jonge ouders zijn moe door gebroken nachten en de verleiding om dan kant-en-klaar maaltijden te halen of een snelle snack te nemen, is op zulke dagen erg groot. Hierdoor kun je te weinig vitamines en mineralen binnenkrijgen die juist in deze periode zo hard nodig zijn. Niet alleen voor moeder en kind, maar ook voor de vermoeide jonge vader.
Waar dien je op te letten?
Bij een bevalling is er altijd sprake van bloedverlies (bij de een meer dan bij de ander), wat weer aangemaakt moet worden. Je lichaam kan hier goed wat extra ijzer bij gebruiken. Dit zit vooral in rood vlees en groene groentes. Ook in granen is ijzer terug te vinden. En het grootste stuk vlees is in de kraamtijd voor de moeder! Vitamine C bevordert de opname van ijzer uit de voeding, neem dus ook groente of fruit bij de lunch en fruit bij je ontbijt. Zo houd je tevens je weerstand op peil en ben je minder vatbaar voor infecties.
Bij een laag HB (bloedarmoede) worden soms staaltabletten voorgeschreven. Deze geven vaak obstipatieklachten. Neem daar ook extra fruit bij voor een betere ijzeropname en goede stoelgang. Floradix, een mild ijzer- en vitaminepraparaat is ook een goede aanvulling op de voeding van een pas bevallen vrouw
Natuurlijk is het ook belangrijk om voldoende te drinken. Zeker als je borstvoeding geeft. Maak er een gewoonte van om voor iedere keer dat je borstvoeding geeft, ook een glas water, sap of thee te drinken.
Kraamvrouwen willen vaak graag weer snel op hun oude gewicht terug komen. Doe dit echter rustig aan. Laat ook niet alle vetten weg en smeer rustig wat roomboter op je brood voor de vitamine A en D. Ook olie voor de essentiële vetzuren en 2 keer per week een vette vissoort, zoals zalm is aan te raden. Daarentegen kun je (vette) worstsoorten wel missen.
Wat kun je nog meer doen?
Haal gezonde tussendoortjes in huis. Bijvoorbeeld: gedroogde abrikozen of ander gedroogd en vers fruit, noten, snacktomaatjes, rijstwafels. Ook kun je in je zwangerschapsverlof wat extra koken en porties invriezen voor drukke dagen in of na de kraamtijd. Zorg voor een voorraad gezonde houdbare levensmiddelen zodat je altijd iets in huis hebt om een maaltijd mee te (laten) maken. Zoals peulvruchten, potten groente, aardappelen of andere knollen, diepvriesgroente en -vlees, tonijn in blik, eieren. Wellicht kun je deze lijst nog aanvullen. Zo maak je het ook voor je kraamverzorgster makkelijker om je te stimuleren of een maaltijd te verzorgen.
Een smoothie is ook een super gezond tussendoortje voor een kraamvrouw, waar je allerlei gezonds in kunt verwerken! Je kunt met allerlei fruit- en groentesoorten experimenteren. Bevroren fruit zorgt voor een extra frisse smoothie. Zog dat er wel een deel van de ingrediënten vloeibaar is (sap, yoghurt, -kokos-melk ).
Borstvoeding en mama-voeding
Soms hoor je goedbedoelde adviezen dat een kraamvrouw die borstvoeding geeft niet alles zou mogen eten en dat bepaalde voeding darmkrampjes zou geven. Dit blijkt achterhaald; bij borstvoeding mag je bijna alles eten. Variatie is juist goed om alle benodigde voedingsstoffen binnen te krijgen. Als je denkt dat een kindje echt veel last heeft maag- en darmklachten, raadpleeg dan een deskundige. Alcohol is wel schadelijk bij borstvoeding en veel koffie kan de aanmaak van borstvoeding wat verminderen. Bij medicijngebruik altijd navragen of het geen kwaad kan en voorkom onnodig medicijngebruik. Vitamine D suppletie wordt tegenwoordig wel geadviseerd voor vrouwen die borstvoeding geven.
Nog 13 tips voor gezond eten in de kraamtijd
Nog enkele ondersteunende (voedings)tips op een rijtje:
- Eet liefst bij elke maaltijd fruit en/of groente. Groentesoep, smoothies, (fruit)salades… Het kan allemaal.
- Drink voldoende, zeker als je borstvoeding geeft! Vooral water, thee en met mate sap en zuivel.
- Eet zo puur en gezond mogelijk, varieer volop, je mag bijna alles eten
- Géén alcohol en voorzichtig met medicatie (dat laatste alleen in overleg met huisarts of verloskundige).
- Voorzichtig met sommige kruidenpreparaten als venkel en anijs. Geen senna, kava en aloé gebruiken.
- Doe matig met cafeïne. Daar kan de baby wat onrustig van worden en soms minder melkproductie.
- Vrouwenmantelthee kan helpen om de baarmoeder weer sneller in zijn oude stand terug te laten komen.
- Neem ijzerrijk eten (groene groentes, magere vleessoorten)
- Gezonde vetten.
- Neem bij borstvoeding ook vitamine D suppletie.
- Als je af wilt vallen doe dit rustig aan. Eet goed en geef je lichaam de tijd. Snoepen mag je wel weglaten natuurlijk 😉
- Geef je borstvoeding, dan gebruik je wat meer calorieën, het scheelt wel een ruim belegde boterham, een aardappel en een glas melk per dag.
- Rook niet. Ongezonde lucht natuurlijk en bij borstvoeding kan de baby meer krampjes krijgen en de melkproductie teruglopen.
Tip voor de kraamvisite: Neem in plaats van een cadeautje of bloemen ook eens een mandje fruit of een pan soep mee. Dit wordt vaak erg gewaardeerd. Ook kan een goede vriend(in) of familielid wellicht een keer koken als ze op bezoek komen of een (diepgevroren) maaltijd meenemen.
Ik ben benieuwd naar jullie ervaringen!
Theo Rombout
op 23 Jan 2013Eva de Beijer
op 24 Jan 2013Karin van Holland
op 24 Jan 2013Joyce
op 12 Feb 2013Karin van Holland
op 29 May 2013Joyce
op 30 May 2013