Spiritueel Daten

In het verleden werkte ik in een huisartspraktijk. Tijdens het spreekuur kon ik op de computer zien met welke klacht een patiënt kwam. Vaak had ik al een diagnose en recept in gedachten, voordat de patiënt überhaupt mijn spreekkamer binnen was gekomen. Maar als er als klacht ‘vermoeidheid’ stond, voelde ik me ineens een stuk minder zeker van mijn zaak. Vermoeidheid is zo’n vaag begrip. Wat moest ik daar nou mee? Er is niet eens een NHG-standaard van!

Vermoeidheid door slaapproblemen

De betreffende patiënt, laten we haar de naam Ingrid geven, kwam mijn spreekkamer binnen en positioneerde zich op een van de stoelen. Vervolgens deed Ingrid haar klacht uit de doeken: “Ik ben al een hele tijd zo moe…”. Mijn eerste vraag was de meest voor de hand liggende: ‘Hoe gaat het met slapen?’ Ingrid antwoordde dan dat ze altijd minimaal acht uur sliep, goed insliep en goed doorsliep. Dan zei ik: “Gelukkig”, maar ik dacht: “Hè, wat jammer! Wat nu?”.

Natuurlijk is het zo dat, als je om 1.00 uur naar bed gaat, vijf keer wakker wordt om wat voor reden dan ook en er om 6.00 uur weer uit moet, je op een gegeven moment op de dag moe wordt. Je lichaam heeft minimaal 5 uur nodig om een beetje te herstellen en de gebeurtenissen van de dag te verwerken. Met 7 uur of meer is je lichaam echter veel blijer. Voorwaarde is wel dat deze tijd gerekend dient te worden vanaf 22.00u, 23.00u max! Ga je later slapen, dan heeft je lichaam door de balans tussen verschillende hormonen (groeihormoon, melatonine, cortisol) al problemen om optimaal te herstellen. Maar goed, dat was bij Ingrid dus niet het probleem.

Op zoek met een bloedonderzoek

Na een paar vragen in de richting van schildklierproblemen, buikklachten, stress in het leven en ernstige ziektes als kanker verliet Ingrid mijn spreekkamer met een briefje om bloed te laten prikken. Ik wist al bij voorbaat dat hier niets uit zou komen, maar ja, je wilt toch iemand tenminste het idee geven dat je je best doet om achter de oorzaak te komen… En misschien komt er toch wat uit waar je wat aan kunt doen. Dan ben je haar reddende engel!

Vermoeidheid door bloedarmoede

Bloedarmoede heeft niks te maken met dat je te weinig bloed hebt, tenzij je hevig aan het bloeden bent uit een gapende wond. Bloed vervoert voedingsstoffen en zuurstof door je hele lichaam. Zuurstof wordt getransporteerd door de rode bloedcellen. Bloedarmoede betekent dat je te weinig rode bloedcellen hebt. Je hebt zuurstof nodig om energie te kunnen produceren. Dus te weinig rode bloedcellen betekent minder energie, oftewel vermoeidheid.

Een tekort aan rode bloedcellen kan twee oorzaken hebben: te weinig aanmaak of te veel afbraak. Als we het hebben over te veel afbraak, komen we uit op erfelijke ziektes als sikkelcelziekte en thalassemie. Malaria, teken en slangengif kunnen ook voor een verhoogde afbraak zorgen. Maar dat zijn allemaal zeldzaamheden.

IJzer

Een tekort aan rode bloedcellen doordat er te weinig aanmaak is, komt veel vaker voor. Rode bloedcellen hebben ijzer nodig om zuurstof te vervoeren. Als je weinig ijzer hebt, dan heb je dus minder capaciteit om zuurstof te vervoeren. Dat heeft ook gevolgen voor je energiehuishouding. Je hebt een tekort aan energie, je bent moe.

Vitamine B12

Door een gebrek aan vitamine B12 wordt de vorming van rode bloedcellen verstoord. Vitamine B12 wordt door onze eigen darmbacteriën gemaakt, maar dat gebeurt zo ver in de darm, dat het niet meer opgenomen kan worden. Dus vitamine B12 moet je eten. Dat is niet zo heel moeilijk, want het zit gewoon in dierlijke producten. Als je die niet eet, dan heb je wel een probleem.

Vitamine B12 wordt in het laatste deel van de dunne darm opgenomen. Hiervoor moet het gekoppeld worden aan een stofje dat door de maag geproduceerd wordt, intrinsic factor. Mis je een stuk van je maag door bijvoorbeeld een operatie, dan is de kans groot dat je vitamine B12 niet goed kunt opnemen. Ook als je onvoldoende maagsap produceert, kan een vitamine B12-tekort optreden. Maar dan moet dit probleem wel heel lang bestaan, want je hebt in je lever een voorraad B12 waar je een paar jaar mee vooruit kunt.

Foliumzuur

Foliumzuur, ook een van de B-vitamines, is eveneens betrokken bij de vorming van rode bloedcellen. Folium is het Latijnse woord voor blad. Foliumzuur is dan ook met name te vinden in groene bladgroente, zoals spinazie. Eigenlijk zit foliumzuur in alles wat de oermens at en wat wij eigenlijk ook nu zouden moeten eten: broccoli, asperges, spruitjes, citrusvruchten, wortels, bieten, bloemkool, aardbeien, banaan en nog meer fruit, nootjes en zaden, avocado, maar ook in lever en niertjes. Als je dit allemaal eet, is het bijna onmogelijk een tekort aan foliumzuur te hebben. Tenzij je darmen het niet op kunnen nemen natuurlijk. Deze opname geschiedt optimaal bij een pH van 6. Dus maagzuurproblemen kunnen zorgen voor een verminderde opname van foliumzuur en zo vermoeidheid veroorzaken.

Vermoeidheid door schildklierproblemen

De schildklier regelt het metabolisme (stofwisseling) van het lichaam en het zorgt voor een gelijkmatige temperatuur. De schildklier kan te snel werken, wat ongewenst gewichtsverlies, diarree, snel zweten, gejaagd gevoel en andere klachten tot gevolg heeft. De schildklier kan echter ook te traag werken, wat de tegenovergestelde gevolgen heeft: moeite met afvallen, obstipatie, altijd koud. Vermoeidheid is ook een veelvoorkomende klacht bij een traag werkende schildklier.

Dokter, ik ben zo moe!

Een paar dagen later belde Ingrid voor de uitslag. Ik opende het juiste scherm en hoopte heel hard dat uit het bloedonderzoek bleek dat één van bovengenoemde problemen de oorzaak was van haar vermoeidheid. Dan kon ik tenminste wat doen. Maar helaas, alles was binnen de normaalwaarden. En toen? Geen idee…

Klinkt dit verhaal je bekend in de oren? Ben je ook moe, maar heb je geen idee hoe het komt? Dan is het e-book Dokter, ik ben zo moe! voor jou geschreven. Hierin ontdek je de voor de meeste Nederlanders belangrijkste oorzaken van vermoeidheid en wat je ertegen kunt doen.

Ben jij vaak vermoeid?